Tegenwoordig kan je bijna overal gebruik maken van het internet. Het veiligst is om te internetten via een thuisnetwerk of eigen mobiel internet. In veel publieke ruimtes wordt daarnaast gratis wifi aangeboden. En wat gratis is, wordt meestal gretig afgenomen. Toch is zo’n openbaar netwerk niet helemaal kosteloos. Je levert namelijk ook een groot deel van je eigen privacy en digitale veiligheid in. Met het gebruik van een VPN (betekenis: Virtueel Privénetwerk) vermijd je de grootste gevaren.
In bibliotheken, opleidingsinstituten, het openbaar vervoer, op de luchthaven en zelfs in winkels: affiches met het wifi-symbool maken je al snel duidelijk dat je hier gratis kunt internetten. Veel mensen loggen dan ook in om nog even snel dat mailtje te beantwoorden of onderweg wat te lezen.
Een openbaar netwerk is makkelijk, beschikbaar, gratis en spaart data uit de mobiele bundel uit. Een aanbod dat je niet kan afslaan, toch? Helaas gaat voor niets de zon op en komt ook het gebruik van openbare wifi met een prijs.
Bij openbare wifi maakt het apparaat (laptop, smartphone, …) verbinding met een wifi-hotspot. Er is geen authentificatie nodig voor het maken van deze verbinding. Iedereen kan dus inloggen op het netwerk. Soms wordt daarvoor een wachtwoord gevraagd en soms ook niet. Als er wel een wachtwoord nodig is, dan is deze heel eenvoudig op te vragen. Het wachtwoord staat vaak al op het affiche vermeld. Voor de digitale veiligheid biedt een wachtwoord daarom geen enkele garantie.
Als iedereen gebruik kan maken van zo’n openbaar netwerk, geldt dat dus ook voor hackers. De gegevens die het apparaat naar de openbare server verstuurt, kunnen onderweg onderschept worden. Dit kan serieuze gevolgen hebben voor je. Zo kan een hacker toegang krijgen tot je persoonlijke accounts, bijvoorbeeld e-mail of social media. Maar een hacker kan ook creditcardgegevens achterhalen en toegang krijgen tot DigiD.
Behalve het plegen van identiteitsfraude, kunnen hackers ook ongewenste software op het apparaat installeren. Deze malware wordt verspreid via onschuldig lijkende downloadlinks. Ook achter een pop-up op de inlogpagina van het openbare netwerk kan malware schuilgaan.
Het ligt voor de hand dat hackers zich op de makkelijkste doelwitten richten. Dat wil zeggen dat onvoldoende beveiligde apparaten het grootste risico lopen. Helaas hebben veel mensen hun smartphone of laptop nog steeds niet goed genoeg beveiligd. Het vermijden van deze gevaren is dan ook vaak een kwestie van het nemen van de juiste stappen.
In de eerste plaats geniet een persoonlijke internetverbinding altijd de voorkeur. Bij een thuisnetwerk of mobiel internet kan je altijd vertrouwen op een beveiligde verbinding. Mobiel bankieren, inloggen op DigiD of betalingen verrichten doe je dan ook het best via een persoonlijke verbinding.
Het is niet altijd mogelijk om gebruik te maken van zo’n persoonlijke verbinding. Onderweg is er geen verbinding met een thuisnetwerk. En mobiel internet kan soms duur uitpakken. In die gevallen biedt een openbaar netwerk uitkomst. Mits je de nodige voorzorgen in acht neemt om het gebruik van openbare wifi zo veilig mogelijk te maken. Goede, geüpdatete antivirussoftware is een prima begin. Een VPN-verbinding zorgt voor de rest.
VPN is de afkorting van Virtueel Privénetwerk. Een VPN zorgt ervoor dat gegevens niet meteen naar het openbare netwerk gaan. In plaats daarvan gaan de gegevens via een beveiligde ‘tunnel’ naar de VPN-server. Deze tunnel codeert de gegevens. Dit is het encryptieproces. De gegevens worden als het ware omgezet in een onbegrijpelijke tekst. De server verstuurt de versleutelde gegevens daarna door naar het openbare netwerk.
Vanwege deze omleiding is de internetverbinding mogelijk iets trager. Daartegenover staan wel een aantal grote voordelen van een VPN:
● Hackers kunnen niet meer meekijken: als een hacker gegevens onderschept tussen de VPN-server en de openbare server, zijn ze onleesbaar. Bovendien zijn de gegevens niet te herleiden tot de oorspronkelijke verzender. Voor zover traceerbaar zijn deze afkomstig van het IP-adres van de VPN-server. Het IP-adres van de oorspronkelijke verzender is dus onzichtbaar.
● Toegang tot regionaal geblokkeerde inhoud: door gebruik te maken van een VPN-server, kan je je locatie beïnvloeden. Zo is het mogelijk om te doen alsof je je in de VS bevindt. Hierdoor kan je bijvoorbeeld toegang krijgen tot het Amerikaanse aanbod op Netflix of kijken naar streamingdiensten die in het eigen land niet beschikbaar zijn.
● Privacy: wie internet via een VPN-server, is niet te traceren. Daarbij kunnen VPN-aanbieders niet gedwongen worden om de IP-adressen vrij te geven, ook niet door de overheid. Dit kan voordelig zijn als je anoniem muziek of films wilt downloaden.
